Małe miasto dużych możliwości

Graniczny dworzec w Nowych Skalmierzycach z 1906 roku został wpisany do rejestru zabytków. Decyzja Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w tej sprawie została podpisana 4 stycznia br. Ten najbardziej rozpoznawalny obiekt w mieście znalazł się pod pozycją nr 1017/Wlkp/A z nazwą „budynek dworca celnego w zespole stacji granicznej Skalmierzyce wraz z gruntem pod budynkiem przy ul. Kolejowej 19 w miejscowości Nowe Skalmierzyce, gmina Nowe Skalmierzyce, powiat ostrowski.”

Starania o wpisanie dworca do rejestru samorząd czynił od momentu przejęcia go od PKP. Wcześniej mógł to zrobić jedynie właściciel obiektu lub z urzędu wojewódzki konserwator zabytków. Burmistrz Bożena Budzik swoją prośbę argumentowała wówczas tymi słowami: mając na uwadze jego niewątpliwe walory historyczne, architektoniczne oraz troskę o zachowanie go dla potomnych w niezmienionej formie zwracam się z wnioskiem o wpisanie go do rejestru zabytków województwa wielkopolskiego. Taki wpis umożliwi nam także staranie się o dofinansowanie jego remontu.

Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków Jolanta Goszczyńska potwierdza w piśmie, iż pomimo licznych przebudów i zmian we wnętrzach dworzec posiada wybitne wartości artystyczne oraz bardzo duże wartości historyczne i badawcze. Jest bardzo rzadkim przykładem architektury dworcowej w konwencji neogotyku marchijskiego, a ze względu na jego skalę i bogatą formę uważany jest za unikatowy obiekt tego typu w Polsce. Jest bardzo cennym przykładem dworca tzw. książęcego I klasy. Jest jednym z pięciu dworców znajdujących się na terenie Polski, zlokalizowanych na dawnych kolejowych przejściach granicznych z Prus do Rosji. Zachowane w nim żelbetowe słupy są jednym z pierwszych przykładów zastosowania tego rodzaju konstrukcji w architekturze kolejowej obiektów na terenie Polski. 

tekst: Aleksander Liebert