28. Dni Nowych Skalmierzyc

01 Lipiec 2024

Początki Dni Nowych Skalmierzyc sięgają przełomu czerwca / lipca roku 1994, kiedy to odbyły się po raz pierwszy i trwały aż osiem dni (30.06.1994-07.07.1994). Ustanowiono je pół roku wcześniej, uchwałą Rady z 26 listopada 1993 roku, której autorom przyświecała myśl, by mieszkańcy rokrocznie mogli obchodzić wspólnotowe święto zabawy i radości. Z arytmetyki wynika, że w tym roku skalmierzyczanie powinni celebrować Dni Miasta po raz 31, jednak pojedyncze przypadki ich odwołania zmniejszyły liczbę odsłon święta do 28. Na przestrzeni lat ewoluowała również formuła przedsięwzięcia – organizatorzy dostosowują program do oczekiwań i zainteresowań mieszkańców.

Stałym, niezmiennym punktem jest uroczysta sesja Rady Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce, podczas której honorowane są osoby lub podmioty przyczyniające się do rozwoju wspólnoty bądź będące jej dobrymi ambasadorami. 28 czerwca br. do grona kawalerów „Medalu za Zasługi dla Ziemi Skalmierzyckiej” dołączyli: Tadeusz Orzechowski – od wielu lat zaangażowany w pracę na rzecz lokalnej oświaty i społeczeństwa (m.in. były dyrektor szkoły przy ul. Okólnej, samorządowiec powiatu ostrowskiego i Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce) oraz ksiądz dr Zbigniew Starczewski – obchodzący w tym roku 50-lecie święceń kapłan pełniący swą posługę w Sanktuarium Matki Bożej Świętogórskiej w Gostyniu. Swoją nagrodę wręczyło również Stowarzyszenie Rzemieślników i Przedsiębiorców Skalmierzyce. Jej laureatem została Spółdzielnia Mleczarska „Lazur” – jedna z najbardziej rozpoznawalnych firm w Gminie (charakterystyka nagrodzonych poniżej).

Tegoroczna sesja miała szczególny charakter ze względu na miejsce obrad, na które wybrano uroczyście oddawane tego dnia do użytku Centrum Aktywności Społecznej Kolejarz – najnowszy, kilkunastomilionowy projekt samorządu Nowych Skalmierzyc, którego działalność ma skupiać się na 3 filarach: 1. stworzeniu przestrzeni dla rozwoju działalności Centrum Kultury oraz Biblioteki Publicznej, z którego to poszerzającej się wciąż oferty korzystają już setki mieszkańców 2. wsparciu rodzin, które nie mogą sprawować całodobowej opieki nad osobą starszą poprzez utworzony tu Dzienny Dom Pobytu Seniora 3. wsparciu organizacji sektora kilkudziesięciu NGO działających na terenie Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce. Ta kantyna, czyli budynek, na bazie którego powstało CAS (pochodzący z ok. 1908 roku), to nasze dobro wspólne, któremu byliśmy winni nie tylko pamięć (stąd izba tradycji), ale i przeobrażenie na miarę potrzeb i wyzwań współczesności. Bo Miasto, bo Gmina – przy zachowaniu szacunku wobec przeszłości – muszą tętnić życiem, nadążać za postępem, być przyjazne ludziom, zaspokajać ich interesy, dawać możliwości rozwoju osobistego, aktywizować do uczestnictwa w życiu wspólnotowym. Stąd właśnie ten oto budynek – mówił podczas sesji burmistrz Jerzy Łukasz Walczak. W przecięciu wstęgi symbolizującym otwarcie towarzyszyli mu parlamentarzyści, samorządowcy z powiatu, byli oraz obecni radni, najbliżsi współpracownicy oraz dyrektorzy instytucji mających mieć tutaj siedzibę.

W sobotę 29 czerwca władze Gminy i Miasta zaprosiły mieszkańców na stadion w Nowych Skalmierzycach. Rankiem był on centrum rozgrywek sportowych. Na płycie boiska o sztucznej nawierzchni toczyły się mecze piłki nożnej rozgrywane w obrębie drużyn KS „Pogoń”, a w sali sesyjnej 32 szachistów rywalizowało o puchar burmistrza w zorganizowanym przez UKS „Pogoń” turnieju szachowym. Najlepszym zawodnikiem okazał się Krzysztof Matela z UKS Skoczek Milicz, zawodniczką - Ewa Barwińska reprezentująca KTS Kalisz, a juniorem - Kamil Grzesiek z Ostrowa Wielkopolskiego. Sportowcom kibicował, a następnie wręczał puchary oraz nagrody burmistrz. Natomiast w hali przy szkole podstawowej przy ul. Okólnej miał miejsce „Finałowy Turniej Cyklu Turniejów z zakresu Piłki Ręcznej”, na którym puchary wręczała zastępca burmistrza Agnieszka Sipka. Po południu aż po zmierzch teren stadionu „zarezerwowały” sobie rodziny z dziećmi; czas ten wypełniły harce na dmuchańcach i urządzeniach zabawowych, które – dzięki organizatorom – były w tym roku bezpłatne. Wieczorem zaś królowała tutaj muzyka: koncerty dali Varius Manx & Kasia Stankiewicz oraz artysta młodego pokolenia, raper Qry. W rytm serwowanych przez nich przebojów kołysało się tysiące fanów. Dopełnieniem dnia była zabawa taneczna.

Atrakcji nie zabrakło także w ostatni dzień obchodów, czyli niedzielę 30 czerwca. Z racji uroczystego oddania do użytku dwa dni wcześniej CAS Kolejarz zorganizowano tu dla mieszkańców „Drzwi otwarte na kulturę” – w tym jakże pojemnym haśle zmieściło się zwiedzanie pomieszczeń obiektu, w tym niedawno otwartej części Izby Pamięci poświęconej skalmierzyckiej archeologii oraz mini centrum nauki SOWA, koncerty muzyczne Miejsko-Gminnej Orkiestry Dętej przy OSP Skalmierzyce i zespołu Woobee Doobee, seans filmowy dla dzieci, fotobudka czy udział w zabawach i animacjach przygotowanych przez Centrum Kultury oraz harcerzy.

Magdalena Kąpielska
fot. Kamil Różański

Tadeusz Orzechowski

Tadeusz Orzechowski urodził się 25 czerwca 1949 r. w Szczypiornie, jednak bliskie sąsiedztwo do skalmierzyckiej ziemi sprawiło, że jest z nią związany od najmłodszych lat, czyli od momentu rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej w ówczesnych Skalmierzycach Nowych. Po jej ukończeniu edukację kontynuował w I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Asnyka w Kaliszu, a następnie w tamtejszym Studium Nauczycielskim im. Marii Konopnickiej.

1 września 1970 r. rozpoczął pracę w zawodzie nauczyciela – najpierw w Szkole Podstawowej nr 2 w Nowych Skalmierzycach, a z czasem kształcił też młodzież w szkołach w Skalmierzycach, Droszewie, Ociążu oraz Dobrzecu, który kiedyś należał do naszej gminy. Równolegle z prowadzeniem zajęć studiował na wydziale matematyczno-fizycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.

W 1987 r. został wicedyrektorem Szkoły Podstawowej im. Powstańców Wielkopolskich w Nowych Skalmierzycach, którą to funkcję pełnił przez dwa lata. Przez kolejne dwa piastował stanowisko Dyrektora Wojewódzkiego Ośrodka Politechnicznego w Kaliszu, gdzie kształciła się również młodzież z terenu Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce.

Do szkoły podstawowej w Nowych Skalmierzycach Tadeusz Orzechowski powrócił w roku 1991, gdzie najpierw kontynuował pracę jako nauczyciel, a w 1994 roku został dyrektorem placówki. Funkcję tę sprawował 9 lat, aż do przejścia na emeryturę, czyli do 2003 roku. W tym czasie w szkole rozpoczął się gruntowny remont, powstała pierwsza pracownia komputerowa, otwarto świetlicę integracyjną oraz pierwszą klasę integracyjną. Tym samym zmieniono nazwę szkoły na Szkołę Podstawową z Oddziałami Integracyjnymi im. Powstańców Wielkopolskich w Nowych Skalmierzycach. Szkoła kontynuowała współpracę z PTTK w Kaliszu, współorganizując Rajdy Szlakami Powstania Wielkopolskiego. Pomoc tę doceniono w 2002 r. przyznając nie tylko placówce, ale i Tadeuszowi Orzechowskiemu Medal PTTK – w uznaniu jego zasług na polu upowszechniania i rozwoju zainteresowań turystyczno-krajoznawczych wśród młodzieży.

W latach zarządzania przez niego placówką zaczęto organizować Skalmierzycki Konkurs Interdyscyplinarny czy Gminny Festiwal „Radosne Nutki”, a szkoła osiągała wiele sukcesów - szczególnie sportowych, w tym w piłce ręcznej o randze powiatowej, rejonowej, wojewódzkiej, ogólnopolskiej, a nawet międzynarodowej (dwukrotnie). Podejmowanymi działaniami kultywował dziedzictwo Powstania Wielkopolskiego – w 1998r. w budynku szkoły odsłonięto tablicę pamiątkową z okazji 80. rocznicy jego wybuchu, a szkoła wzięła udział w Warszawie w Ogólnopolskim Zlocie Szkół noszących imię bohaterów Powstania Wielkopolskiego.

W pracy zawodowej z młodzieżą został wyróżniony nagrodami: Gminnego Dyrektora Szkół w Nowych Skalmierzycach, Inspektora Oświaty i Wychowania w Nowych Skalmierzycach oraz Burmistrza Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce. Jednak Tadeusz Orzechowski nie poprzestał tylko i wyłącznie na etatowej pracy wychowawczej i dydaktycznej z młodzieżą. Równie mocno angażował się w działalność społeczną, za co otrzymał nie tylko wspomniany już wyżej Medal PTTK. W 1989 r. został wyróżniony odznaką „Przyjaciel Dziecka” przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci - Zarząd Wojewódzki w Kaliszu oraz „Honorową Odznaką Przyjaciół Harcerstwa” nadaną w 2000 r. w Warszawie przez Związek Harcerstwa Polskiego za pomoc okazaną Związkowi w jego pracy wychowawczej.

Warto zaznaczyć udział Tadeusza Orzechowskiego jako współtwórcy w 1993 roku, a następnie – do marca 2006 roku – redaktora „Gazety Skalmierzyckiej”. Był autorem nie tylko zamieszczanych tu artykułów, ale i odpowiadał za szatę graficzną.

Tadeusz Orzechowski jest również doświadczonym samorządowcem. W latach 2002-2006 był radnym Powiatu Ostrowskiego, pełniąc przy tym funkcję Wiceprzewodniczącego Rady Powiatu. W kadencjach 2014-2018 oraz 2018-2024 pełnił funkcję Przewodniczącego Zarządu Samorządu Mieszkańców Miasta Nowe Skalmierzyce. W 2016 roku został wybrany w wyborach uzupełniających do Rady Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce kadencji 2014-2018, a w kolejnej kadencji, czyli 2018-2024 był jej Przewodniczącym.

Ksiądz dr Zbigniew Starczewski

Ksiądz Zbigniew Starczewski urodził się w Nowych Skalmierzycach w roku 1946 i tutaj uczęszczał do szkoły podstawowej. Jego rodzicami byli Kazimierz Starczewski, urzędnik kolejowy miejscowej stacji PKP i Cecylia z Ratajczaków. Po ukończeniu szkoły średniej w Ostrowie Wlkp. i zdaniu matury swoje kroki skierował do Seminarium Duchownego Księży Filipinów w Tarnowie, gdzie ukończył studia filozoficzno-teologiczne i w roku 1974 w Studziannie przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Piotra Gołębiowskiego.

Od początku swej posługi duszpasterskiej związany był ze Zgromadzeniem Księży Filipinów na Świętej Górze w Gostyniu – najważniejszym Sanktuarium Maryjnym Archidiecezji Poznańskiej. Już jako wikariusz Oratorium Świętogórskiego pełnił posługę katechety młodzieży z Zespołu Szkół Rolniczych w Grabonogu a także był katechetą w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Gostyniu. W Sanktuarium Świętogórskim pełnił posługę wikariusza, proboszcza parafii, a od roku 1982 przez 27 lat był superiorem, czyli przełożonym całego Zgromadzenia Księży Filipinów. W tym też czasie uczestniczył w pracach Synodu Archidiecezji Poznańskiej, był członkiem Rady Duszpasterskiej oraz Komisji Budowlano-Konserwatorskiej Archidiecezji. Przez 24 lata reprezentował Filipinów w Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich, a do roku 2023 pełnił funkcję prokuratora wszystkich Zgromadzeń Księży Filipinów w Polsce.

Jako superior Świętej Góry podjął duże wyzwanie uratowania Bazyliki Świętogórskiej i rozpoczął dzieło renowacji tego najwybitniejszego zabytku sztuki barokowej w Polsce a zarazem zabytku klasy zerowej. W wyniku jego starań po okresie restauracji kościół ten jako Zespół Bazyliki Świętogórskiej został zaliczony do Skarbów Kultury Narodowej.

Ks. dr Starczewski jako historyk sztuki, angażując się w proces renowacji zespołu klasztornego, konsultował i opiniował renowacje okolicznych zabytków z regionu wielkopolskiego. Przyczynił się do edukacji w dziedzinie sztuki, architektury, tkaniny, piśmiennictwa i malarstwa. Jego dziełem była organizacja regionalnych uroczystości dożynkowych połączonych z ukazaniem kultury agrarnej Wielkopolski.

Zaangażowanie na polu historii sztuki i dziedzictwa narodowego nie pomniejszało jego działalności duszpasterskiej w Kościele Poznańskim i na Świętej Górze. Jako superior wydał liczne opracowania historyczne na temat Zespołu Klasztornego w Gostyniu, był autorem artykułów i opracowań z zakresu duszpasterstwa i historii Kościoła. Jego wydana drukiem praca doktorska dotyczyła duchowości oraz postaci św. Filipa Neri a także historii Zgromadzeń Filipińskich w Polsce i na świecie. Ksiądz jest ponadto autorem publikacji „Schematyzm Instytutów Życia Konsekrowanego” oraz wielu przewodników po Świętej Górze.

Będąc znawcą muzyki zainicjował na Świętej Górze coroczne festiwale muzyczne im. Józefa Zaidlera organizowane w murach bazyliki jako „Musica Sacromontana”.

Jako syn ziemi skalmierzyckiej często przybywał do rodzinnego miasta sprawując tu posługę duszpasterską z okazji jubileuszy parafii czy innych uroczystości w parafii Bożego Ciała. Zawsze podkreślał swoje związki z miejscem urodzenia i gromadził wszelkie informacje o Nowych Skalmierzycach będąc ambasadorem tego miasta na szczeblu archidiecezji poznańskiej. W Nowych Skalmierzycach postanowił przeżyć jubileusz 50-lecia kapłaństwa zapraszając kapłanów i bliskie mu osoby. Z tej okazji ufundował dla parafii drogocenny złoty relikwiarz ze sprowadzonymi z Rzymu relikwiami św. Filipa Neri a ponadto sprezentował złoty ornat mszalny oraz komplet trzech stuł z wyhaftowanym herbem Nowych Skalmierzyc.

Ksiądz dr Zbigniew Starczewski zgodnie z regułą swojego zgromadzenia nie przyjmował tytułów i godności kościelnych, jednak za swoje liczne zasługi był wielokrotnie wyróżniany. Otrzymał m.in. od arcybiskupa poznańskiego Stanisława Gądeckiego medal „Optime Merito Archidioecesis Posnaniensis”. W roku 2014 Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu nadało mu zaszczytną godność „Lidera Pracy Organicznej” oraz medal „Labor Omnia Vincit”, a prezydent Poznania wręczył mu Złotą Statuetkę Honorowego Hipolita.

Spółdzielnia Mleczarska Lazur w Nowych Skalmierzycach

Niekwestionowanym liderem firm produkcyjnych w Nowych Skalmierzycach jest obchodząca w tym roku jubileusz 95-lecia istnienia Spółdzielnia Mleczarska Lazur, funkcjonująca obecnie w Spółdzielczym Związku Grup Producentów Rolnych. Nowoskalmierzycka mleczarnia od kilkudziesięciu lat zaistniała na polskim i światowym rynku producentów serów dzięki ukierunkowanej produkcji serów pleśniowych wzorowanych na serach francuskich. Dzięki doskonałej jakości i szerokiej gamie wyrobów firma Lazur znalazła uznanie i popyt na wyroby w całym świecie. Dowodem na jakość produkcji są niezliczone nagrody i wyróżnienia przyznawane przez władze państwowe i spółdzielcze zwłaszcza w sektorze rolnym polskiej gospodarki. Lazur to w 100% kapitał polski wykorzystujący produkcję okolicznych rolników oraz zaangażowanie i fachowość spółdzielców.

Spółdzielnia Mleczarska zawiązała się w kwietniu 1929 r. w niezwykle trudnym ekonomicznie okresie II Rzeczpospolitej. Inicjatywa ziemian, włościan i ludzi dobrej woli przerodziła się w firmę wykorzystującą miejscowy potencjał wytwórczy okolicznych rolników, którzy wyprodukowane mleko powierzali powstałej spółdzielni, gdzie w sposób fachowy produkowano kolejne wyroby, z których skalmierzyckie masło uzyskało doskonałą renomę na rynkach Wielkiej Brytanii i USA. Firma istniejąca pod nazwą „Wielkopolska” funkcjonowała przez cały okres międzywojenny i wojny. Po okresie działań wojennych jej losy uzależnione zostały od ekonomiki socjalistycznego państwa. Niejednokrotnie zmuszana była do utraty samodzielności gospodarczej, co odbiło się na zyskach i rentowności produkcji. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż działalność mleczarni to symbioza grupy spółdzielców oraz gminnego rolnictwa, bez którego istnienie firmy nie byłoby możliwe.

W roku 1959 w spółdzielni zrodziła się myśl rozwoju produkcji i obok doskonałej jakości sera, śmietany czy kazeiny postanowiono poszerzyć ofertę o sery wzorowane na serach francuskich. Pierwsze powstałe produkty otrzymały nazwę „Rokpol” zbliżoną do pierwowzoru zagranicznego. Z biegiem lat asortyment wytwarzanych serów poszerzał się, a od roku 1996 spółdzielnia skoncentrowała się wyłącznie na serach pleśniowych, co wymusił wymagający proces technologiczny tego niezwykłego produktu. Także w tych latach ustaliła się nazwa spółdzielni nawiązująca niezwykle trafnie do wytwarzanego sera z przerostem błękitnej pleśni. Odtąd marka „Lazur” weszła na stałe do katalogu firm spółdzielczych sektora polskiego rolnictwa i gospodarki. Na niezwykły sukces spółdzielni wpływa doskonała jakość produktu, innowacyjność na polskim rynku spożywczym oraz stale poszerzana oferta wyrobów. Sery Lazur to nie tylko dobry, maślany smak, ale też aromatyczny posmak charakterystyczny dla pleśni niebieskiej i zielonej, mający szerokie zastosowanie w sztuce kulinarnej. Ser lazur wszedł na stałe do składników dań kulinarnych serwowanych przez restaurację będącą kolejnym podmiotem gospodarczym w branży gastronomiczno-hotelarskiej działającym przy spółdzielni. Restauracja i hotel to kolejne aspekty zaangażowania gospodarczego zarządu Spółdzielni Lazur przynoszące zyski nie tylko spółdzielcom, ale też gminie.

Na podkreślenie zasługuje także działalność filantropijna „Lazura” w lokalnym środowisku. W ramach promocji zakładu sponsorowane są liczne dzieła na rzecz mieszkańców czy organizacji społecznych. Spółdzielnia Mleczarska Lazur to symbol naszej gminy i miasta.

Sukces mleczarni przekłada się na niezwykle liczne nagrody i wyróżnienia, do których dołączyła statuetka Wojciecha Samarzewskiego jako niezwykłe wyróżnienie dla firmy zasłużonej dla regionu (jest ona szczególnie cenna, gdyż przyznana przez lokalne środowisko). Statuetka Samarzewskiego to także wyróżnienie dla grona dostawców doskonałej jakości mleka oraz specjalistów procesu przetwórczego, dzięki którym skalmierzyckie sery pleśniowe docierają do konsumentów nie tylko w Polsce, ale też trafiają na rynki 25 krajów świata.

Niektóre nagrody i wyróżnienia przyznane Spółdzielni na przestrzeni lat:

Puchar Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej przyznany na Targach Mleka Expo w Warszawie.

1999 – tytuł Polski Producent Żywności

2000 – znak Polska Dobra Żywność

2001– X Międzynarodowe Targi Mleczarskie – puchar i tytuł Mleczarski Hit X-lecia

2002 – Polskie Godło Promocyjne Teraz Polska oraz Certyfikat „Dobre, bo Polskie”

2003 – Złoty Medal na MTP oraz Puchar Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na Targach Przetwórstwa Produktów Żywnościowych

2004 – Nagroda Gospodarcza Województwa Wielkopolskiego oraz Konsumencki Znak Jakości

2006 – Nagroda Gospodarcza Województwa Wielkopolskiego w kategorii Średnich Przedsiębiorstw oraz statuetka „Teraz Polska”

Ponadto: tytuł Mleczarski Hit Dziesięciolecia